جواب با هم بیاندیشیم صفحه 56 شیمی دهم

پاسخ و توضیح تمرین 1 با هم بیندیشیم صفحه 56 شیمی دهم این تمرین به شما کمک می‌کند تا با ویژگی‌های **فلزات واسطه**، به ویژه توانایی آن‌ها در تشکیل **یون‌های با بارهای متفاوت**، و نحوه‌ی نام‌گذاری صحیح این ترکیبات (با استفاده از اعداد رومی) آشنا شوید. 💡 --- ## 1. تحلیل داده‌های جدول اکسیدها ### آ) فلزات با بیش از یک نوع اکسید * **فلزات با یک نوع اکسید:** $\mathbf{Na}$ ($athbf{Na_2O}$) و $\mathbf{Mg}$ ($athbf{MgO}$). این فلزات **اصلی** (گروه‌های 1 و 2) فقط یک نوع یون پایدار ($athbf{Na^+, Mg^{2+}}$) تشکیل می‌دهند. * **فلزات با بیش از یک نوع اکسید:** $\mathbf{Fe}$ ($athbf{FeO, Fe_2O_3}$) و $\mathbf{Cu}$ ($athbf{Cu_2O, CuO}$). این فلزات **واسطه** می‌توانند بارهای مختلفی داشته باشند (به دلیل آرایش الکترونی پیچیده‌تر). ### ب) نماد کاتیون در اکسیدهای آهن و مس در ترکیبات یونی، مجموع بارها باید صفر باشد. از آنجایی که یون اکسید ($athbf{O}$) همیشه بار $\mathbf{2-}$ دارد، بار کاتیون‌ها را محاسبه می‌کنیم: | اکسید | محاسبه بار کاتیون | نماد کاتیون | | :---: | :---: | :---: | | $\mathbf{FeO}$ | $\mathbf{1} \times Fe + \mathbf{1} \times (-2) = 0 \rightarrow Fe = +2$ | $\mathbf{Fe^{2+}}$ | | $\mathbf{Fe_2O_3}$ | $\mathbf{2} \times Fe + \mathbf{3} \times (-2) = 0 \rightarrow 2Fe = +6 \rightarrow Fe = +3$ | $\mathbf{Fe^{3+}}$ | | $\mathbf{Cu_2O}$ | $\mathbf{2} \times Cu + \mathbf{1} \times (-2) = 0 \rightarrow 2Cu = +2 \rightarrow Cu = +1$ | $\mathbf{Cu^+}$ | | $\mathbf{CuO}$ | $\mathbf{1} \times Cu + \mathbf{1} \times (-2) = 0 \rightarrow Cu = +2$ | $\mathbf{Cu^{2+}}$ | ### پ) رابطه‌ی نام ترکیب با بار الکتریکی کاتیون **رابطه:** در اکسیدهای فلزاتی که می‌توانند بارهای مختلف داشته باشند ($athbf{Fe}$ و $\mathbf{Cu}$)، **بار الکتریکی کاتیون** (به صورت **عدد رومی** در پرانتز) **مستقیماً** در نام ترکیب آورده شده است. * **مثال:** نام $\mathbf{\text{آهن (III) اکسید}}$ نشان می‌دهد که کاتیون $\mathbf{Fe}$ دارای بار $\mathbf{+3}$ است. ### ت) شیوه‌ی نام‌گذاری ترکیبات یونی با کاتیون‌های بار متغیر برای نام‌گذاری ترکیبات یونی که کاتیون آن‌ها می‌تواند بارهای مختلفی داشته باشد (اغلب فلزات واسطه): 1. **تعیین بار کاتیون:** با استفاده از بار آنیون (مانند $\mathbf{O^{2-}}$) و اصل خنثی بودن، بار کاتیون فلزی را محاسبه می‌کنیم. 2. **نام‌گذاری:** نام ترکیب از **نام آنیون**، به دنبال آن **نام فلز** و در بین پرانتز، **بار فلز به صورت عدد رومی** (مانند $\mathbf{I, II, III}$ و...) تشکیل می‌شود. $$\mathbf{\text{نام} = \text{نام آنیون} + \text{ نام کاتیون} + (\text{بار کاتیون به عدد رومی})}$$ * **مثال:** $athbf{Fe_2O_3} \rightarrow$ **آهن (III) اکسید**

پاسخ و توضیح تمرین 2 خود را بیازمایید صفحه 56 شیمی دهم این تمرین جامع، قواعد **فرمول‌نویسی** و **نام‌گذاری** ترکیبات یونی را با توجه به بار یون‌ها (به ویژه فلزات با بار ثابت و بار متغیر) مرور می‌کند. 📝 --- ## 1. تکمیل ردیف فرمول شیمیایی (از روی نام) | نام ترکیب | یون‌های سازنده | فرمول شیمیایی | | :---: | :---: | :---: | | **آلومینیم فلوئورید** | $\mathbf{Al^{3+}}$ و $\mathbf{F^-}$ | $\mathbf{AlF_3}$ | | **پتاسیم سولفید** | $\mathbf{K^+}$ و $\mathbf{S^{2-}}$ | $\mathbf{K_2S}$ | | **آهن (III) فلوئورید** | $\mathbf{Fe^{3+}}$ و $\mathbf{F^-}$ | $\mathbf{FeF_3}$ | --- ## 2. تکمیل ردیف نام ترکیب (از روی فرمول) | فرمول شیمیایی | یون‌های سازنده | نام ترکیب | | :---: | :---: | :---: | | $\mathbf{Cu_2S}$ | $\mathbf{2 \times Cu^{+}}$ و $\mathbf{S^{2-}}$ | $\mathbf{\text{مس (I) سولفید}}$ (Cu بار $\mathbf{+1}$ دارد) | | $\mathbf{MgBr_2}$ | $\mathbf{Mg^{2+}}$ و $\mathbf{2 \times Br^{-}}$ | $\mathbf{\text{منیزیم برمید}}$ (Mg بار ثابت $\mathbf{+2}$ دارد) | | $\mathbf{CaO}$ | $\mathbf{Ca^{2+}}$ و $\mathbf{O^{2-}}$ | $\mathbf{\text{کلسیم اکسید}}$ (Ca بار ثابت $\mathbf{+2}$ دارد) |

پاسخ و توضیح تمرین 3 خود را بیازمایید صفحه 56 شیمی دهم این تمرین یک بررسی متمرکز بر روی **کروم ($athbf{Cr}$)**، به عنوان یک فلز واسطه با **دو بار رایج** ($athbf{+2}$ و $athbf{+3}$)، است که به شما کمک می‌کند تا مهارت نام‌گذاری خود را در این حوزه تقویت کنید. 📝 --- ## 1. اکسیدهای کروم (آنیون $\mathbf{O^{2-}}$) ### الف) کروم با بار $\mathbf{+2}$ ($athbf{Cr^{2+}}$) * **فرمول (خنثی):** $\mathbf{Cr^{2+}}$ و $\mathbf{O^{2-}}$ $\rightarrow$ نسبت $\mathbf{1:1}$ $\rightarrow$ $\mathbf{CrO}$ * **نام شیمیایی:** **کروم (II) اکسید** ### ب) کروم با بار $\mathbf{+3}$ ($athbf{Cr^{3+}}$) * **فرمول (خنثی):** $\mathbf{Cr^{3+}}$ و $\mathbf{O^{2-}}$ $\rightarrow$ نسبت $\mathbf{2:3}$ $\rightarrow$ $\mathbf{Cr_2O_3}$ * **نام شیمیایی:** **کروم (III) اکسید** --- ## 2. کلریدهای کروم (آنیون $\mathbf{Cl^-}$) ### الف) کروم با بار $\mathbf{+2}$ ($athbf{Cr^{2+}}$) * **فرمول (خنثی):** $\mathbf{Cr^{2+}}$ و $\mathbf{Cl^-}$ $\rightarrow$ نسبت $\mathbf{1:2}$ $\rightarrow$ $\mathbf{CrCl_2}$ * **نام شیمیایی:** **کروم (II) کلرید** ### ب) کروم با بار $\mathbf{+3}$ ($athbf{Cr^{3+}}$) * **فرمول (خنثی):** $\mathbf{Cr^{3+}}$ و $\mathbf{Cl^-}$ $\rightarrow$ نسبت $\mathbf{1:3}$ $\rightarrow$ $\mathbf{CrCl_3}$ * **نام شیمیایی:** **کروم (III) کلرید**